به گزارش خبرگزاری حوزه، آیت‌الله محسن اراکی، عضو مجلس خبرگان رهبری، در همایش سیره سیاسی امام رضا(ع) که به همت نمایندگی سازمان علمی فرهنگی آستان قدس رضوی در قم برگزار شد، گفت: در میان احادیث رسیده از معصومان(ع) روایات امام رضا(ع) از این ویژگی برخوردار است که تفسیر و تبیین بیشتری دارد زیرا در این دوره زمینه برای آن حضرت فراهم شد تا با صراحت بیشتری به تبیین مباحث به خصوص موضوع امامت بپردازند.
روایت امام رضا(ع) درباره دین و سیاست
وی با اشاره به روایاتی از امام رضا(ع)، افزود: یکی از احادیث امام(ع) در باب علل شرایع است که فضل بن شاذان از امام(ع) پرسش کرده است. در بخش آغازین این حدیث از نظریه وجوب تبیین نظام سیاسی و دخالت دین و امر و نهی الهی در تنظیم امور سیاسی بحث شده است.
آیت الله اراکی بیان کرد: در نگاه دین، خداوند صرفا یک خالقی که کاری به کار مخلوقاتش ندارد نیست، خداوند فرمانروای جامعه بشری است و این فرمانروایی قبل از آن که حکم شرع باشد حکم عقل است. عقل حکم می‌کند که خدا به عنوان خالق بشر باشد برای بشر نظم سیاسی تعریف کند.
وی با بیان اینکه از امتیازات مکتب اهل بیت(ع) بر سایر مذاهب اسلامی بازبودن باب سؤال و جواب به صورت واسع است و ائمه(ع) هم تشویق می‌فرمودند، ادامه داد: فضل بن شاذان از امام(ع) پرسید آیا از نظر عقل جایز است کسی بدون علت و حکمتی امر و نهی به دیگران بکند و اینکه این را بخورید و آن را نخورید. چرا مردم باید به یکتابودن خدا و رسول بودن رسول و امام بودن امام اقرار کنند. امام(ع) در پاسخ فرمودند دلایل زیادی دارد ولی از مهمترین علت‌ها این است که خدا باید زندگی بشر را براساس عقل و حکمت و مصالح، نظم ببخشد؛ اگر خدا به جامعه بشری نظام نبخشد، جنگ و خونریزی فراگیر خواهد شد. بنابراین خدا باید جامعه بشری را براساس نظم عادلانه اداره کند. اقرار به امامت امام برای این است که دین پیاده شود و کار دین نظم‌بخشی عادلانه جامعه است.
مبنای دخالت دین در امر سیاست و اجتماع
این استاد سطح خارج حوزه علمیه تصریح کرد: لذا اینکه گفته شود دین نباید در مسائل سیاسی و اقتصادی و اجتماعی دخالت کند به معنای مخالفت با خداوند است، امام رضا(ع) با صراحت در مورد چرایی اقرار به وحدانیت خدا و نبوت پیامبر و امامت امام فرمودند همه اینها برای آن است که جامعه بشری براساس نظم و تدبیر دینی و الهی تنظیم شود تا فساد فی‌الارض رخ ندهد و مردم همدیگر را نکشند و به نوامیس و اموال همدیگر تجاوز نکنند و عدالت اجرا شود.
عضو مجلس خبرگان با بیان اینکه خدایی که برای زندگی بشر برنامه ارائه ندهد خدا و حکیم نیست، افزود: اساس نظام اجتماعی باید براساس امر و نهی الهی برقرار باشد و در سایه نظم الهی است که عدالت برقرار می‌شود. امام رضا(ع) در تبیین ضرورت دخالت دین در زندگی مردم و سیاست فرموده‌اند که حکمت خدا اقتضاء دارد که در زندگی بشر دخالت داشته باشد زیرا بشر به تنهایی مصالح و مضرات خود را نمی‌تواند در همه ابعاد تشخیص دهد زیرا علم غیب ندارد و از آخرت بی‌خبر است.
آیت الله اراکی اضافه کرد: امام رضا(ع) در سخنانی بعد از اینکه به اثبات وجود انبیاء می‌پردازند به بحث امامت توجه کرده و فرموده‌اند: وقتی خداوند قوانین عادلانه در عالم برپا و آفرینش را بر حق استوار کرده است افرادی باید باشند که بتوانند این قوانین را اجرا و بر مدار حق عمل کنند و طبیعتاً بعد از نبی خاتم وجود امامان معصوم(ع) می‌توانند چنین کاری انجام دهند. امام رضا(ع) حتی به این مسئله پرداخته‌اند که رهبری در جامعه نمی‌تواند دو نفر باشند و قابل تعدد نیست و حتی وقتی دو امام یا بیشتر در یک زمان بوده‌اند یکی رهبری می‌کرده است.
فرمانروایی؛ برترین شأن امام معصوم(ع)
وی افزود: امام رضا(ع) در روایت دیگری به تبیین ویژگی‌های امام و تعریف امامت پرداخته و فرموده‌اند که امامت یعنی سیاست برخلاف سخن برخی افراد که امامت و سیاست را دو چیز مجزا می‌دانند؛ اساسا از منظر امام رضا(ع) امام یعنی فرمانروا و صاحب سیاست‌بودن و از این منظر، شئون دیگر امام مانند شفاعت و مستجاب الدعوه بودن و ... فرع بر شأن اصلی امام است.
آیت الله اراکی بیان کرد: امام(ع) وقتی وارد مرو شدند گزارشاتی در مورد اینکه مردم درباره امامت در مسجد با هم بحث و جدل می‌کنند به ایشان رسید، لذا راوی از امام رضا(ع) پرسید که آیا سخنانی که می‌گویند درست است و حضرت تبسمی کرده و فرمودند که مردم متاسفانه دچار جهل و فریب شده‌اند و اجازه نداده‌اند که آنها با امامت آشنا شوند. حضرت در ابتدا تأکید کردند خداوند همه چیز را در قرآن بیان کرده است و رسول هم باید مفسر و مبین قرآن باشد و بعد از رسول، امام و سپس چند ویژگی برای امام برشمردند.
امامت تنها یک مقام معنوی و ملکوتی نیست
وی افزود: ایشان فرمودند که امامت، خلافت خدا و رسول خدا و امیرالمؤمنین(ع) است و برای اینکه مردم بفهمند امامت صرفا یک مقام معنوی و ملکوتی نیست و مقام فرمانروایی و اداره جامعه است تاکید کردند که امامت، نظام مسلمین و دین و اصلاح دنیای مردم و اجرای احکام و حقوق و قوانین است. حضرت در ادامه هم فرمودند: امام امین الله فی ارضه و حجته علی عباده و... است.
استاد سطح خارج حوزه علمیه با اشاره به روایت دیگری از امام رضا(ع)، اظهار کرد: امام رضا(ع) از قول پدر بزرگوارشان و با سلسله سند از پیامبر(ص) نقل فرمودند که پیامبر(ص) فرمودند: اللهم ارحم خلفایی و سه بار تکرار کردند. وقتی از ایشان پرسیدند خلفای شما چه کسانی هستند، فرمودند خلفای من فقها هستند و کسانی که بعد از من می‌آیند و علوم دین را برای مردم تبیین کرده و به آنها می‌آموزند. از این روایت استفاده می‌شود که خلیفه رسول‌الله باید عالمان و فقیهان باشند و مهمترین کار رسول‌الله هم شأن فرمانروایی است.
وی اضافه کرد: اولین عالمان دین بعد از پیامبر(ص) امامان هستند که پیامبر(ص) ایشان را که ۱۲ نفر هستند با نام و تعیین مصداق به مردم معرفی کردند و هر وقت ما دستمان از خلفا کوتاه شد در این صورت بحث فقها مطرح است لذا پیامبر(ص) در ابتدا جانشینان خود را عالمان و فقهای دین تعیین کردند و بعد، ائمه(ع) را نام بردند و در دوره غیبت و حتی حضور امامی که دسترسی به او ممکن نیست عالمان و فقها می‌توانند به نیابت عام از ایشان حکومت اسلامی تشکیل دهند.
آیت الله اراکی بیان کرد: اگر در گوشه‌ای از عالم حکومتی تشکیل شد و دسترسی به امام معصوم حاضر نبود، طبق روایت فقیه عادل باید حکومت کند لذا طبق فرمایش امام رضا(ع) مراتب حاکمیت از خدا شروع شده به نبی می‌رسد سپس امام معصوم و در نهایت فقها و عالمان دین. لذا نظریه امامت و ولایت با تمام ویژگی‌های آن برای ما تبیین شده و ما توجیهی برای کوتاهی در این زمینه نداریم.
انتهای پیام/
